Radości i smutki na pół - kalinowa opowieść jesienna…

   „Kalinowe noce, kalinowe dni, kalinowe serce, które weźmiesz mi…”Jakiś czas temu zbierając w mym ogrodzie owoce kalin na sok nuciłam sobie starą piosenkę Kaliny Jędrusik.  Sok ten dobry jest na bóle gardła i przeziębienia. Kora natomiast łagodzi bóle miesiączkowe i hamuje krwawienia. Rozrósł nam się przepięknie kalinowy krzew, owocami dorodnymi tej jesieni obrodził. Grzechem byłoby ich zatem nie wykorzystać, tym bardziej, iż poza czarnym bzem ten rok poskąpił nam wielu innych owoców. Jednak aby należycie wykorzystać kalinę należy ją pierwej przemrozić. Dopiero w takim stanie pozbywa się ona nieprzyjemnej goryczki. Pakując w woreczki foliowe te pąsowe koraliki i ładując je do zamrażarki przypomniałam sobie jeden z odcinków serialu „Jan Serce”. Główny bohater rozpaczliwie poszukiwał w nim krzewu kaliny, usłyszał bowiem od kogoś, że to jedyne remedium na chorobę jego matki. Szukał też od dawna ukochanej dziewczyny Mgiełki a w końcu odkrył, że jest ona pielęgniarką na tym samym oddziale szpitalnym, gdzie leżała właśnie jego matka. Wreszcie znalazł kalinowy, cudowny krzew i wytęsknioną Mgiełkę, która na dodatek dziwnym zbiegiem okoliczności miała na imię Kalina. I wszystko dobrze się skończyło. Zdrowie wróciło, zapanowała miłość i szczęście. W życiu jednak nie zawsze tak bywa. Życie to nie serial ani bajka i choć bardzo się chce, to nie znajduje się cudownego leku na to, co nieuniknione, na starość, ból i przemijanie…A myśląc o tym wspominam nasze wrześniowe odwiedziny u tutejszych przyjaciół…

   Wojtek i Eulalia zza lasu żyją w zgodnym, małżeńskim stadle już wiele, wiele lat. Wpadamy do nich kilka razy do roku a i oni wizytują nas niekiedy w Jaworowie. Chciałabym napisać, że zmieniają się tylko zewnętrznie, gdyż wiek robi swoje, natomiast ich dusze nadal są pełne blasku i siły żywotnej. Ale nie, jednak nie…Owo przemijanie a zwłaszcza związane z nim cierpienia nieustannie rzeźbią wnętrza każdego człowieka. A zmiany owe dostrzec można tym bardziej, im rzadziej się kogoś spotyka. Po kilku miesiącach od ostatniego naszego widzenia zauważam z troską, że Eulalia i Wojtek poszarzali jakoś, przycichli a nawet zmaleli. Widoczne w ich sylwetkach przygarbienie, jakiś rodzaj znużenia i utrudzenia, specyficzna mgła łagodnej rezygnacji ma swoje odbicie także w oczach naszych przyjaciół a zapewne dostrzec je można i w naszych spojrzeniach. Wszak czas każdego z nas przepuszcza przez swoją maszynkę. W tematach rozmów coraz więcej jest narzekania na stan zdrowia, lęku przed przyszłością, bezradnością w zetknięciu z twardą codziennością, w której trzeba sobie jakoś radzić choć i sił coraz mniej do tego i ochoty...

   Zajadamy razem kupione przez nas w pobliskiej piekarni chrupiące ciasteczka. Popijamy je gorącą, mocną kawą. Próbujemy wspaniałej ćwikły z chrzanem dopiero co przez Eulalię przygotowanej. Siedzimy w ciepłej, pachnącej suszonymi grzybami kuchni i nie chce się nam stamtąd wychodzić.  Czujemy się w towarzystwie tych ludzi swobodnie i spokojnie. Możemy mówić ze sobą o wszystkim, nie cenzurując w żaden sposób swych wypowiedzi, nie lękając się fałszywego osądu albo popełnienia jakichś niezręczności. Możemy też milczeć i ciszę przetykać tylko pełnymi porozumienia westchnieniami. Zapatrzamy się w przekwitające za oknem róże, w pąsowiejące na krzewach kaliny, w las pełen pohukiwań jeleni, w mgły ścielące się ponad horyzontem. Nieraz ta wspólna cisza lekka jest, słodka i czuła, jak wspomnienia smaku waty cukrowej z dzieciństwa a nieraz ciężka i uporczywa, jakby była potworem zawłaszczającym struchlałe serca…Ale po kilku chwilach, zazwyczaj, znowu pada jakiś dowcip, coś się komuś z nas zabawnego przypomina i niedawne milczenie odpływa w dal. Iskierki uśmiechu, rubasznego żartu, czy wesołego wspomnienia rozładowują atmosferę. Wojtek i Eulalia potrafią śmiać się długo i zaraźliwie, mimo iż dręczy ich chorobliwy kaszel oraz igiełki bólu umiejscowione w najbardziej newralgicznych częściach ich schorowanych organizmów. Tak się to wszystko przeplata, tak sobie wzajem coś o życiu dopowiada…

   Nieco pokrzepieni spotkaniem z przyjaciółmi zza lasu a jednocześnie zmartwieni ich pogarszającym się stanem zdrowia ruszamy dalej…W planie mamy bowiem odwiedziny pół roku temu owdowiałej  naszej przyjaciółki, Stefci. Wieziemy jej kilkudziesięciokilogramowy worek paszy dla kur. Poruszająca się z trudem po rekonstrukcji stawu biodrowego i znękana arytmią serca oraz reumatyzmem ponad siedemdziesięcioletnia Stefcia nie dość, że samodzielnie obrabia swoje poletko i warzywnik, nie dość, że zajmuje się psem, kotem - przybłędą i stadkiem kur, to jeszcze wzięła niedawno pod opiekę drób poszkodowanego w ciężkim wypadku, samotnego sąsiada. Tenże od kilku tygodni w łóżku już leży, nogi mając po przygnieceniu traktorem połamane. Małomówny a często i zmierzły nie ma nikogo, kto by chciał do niego zajrzeć. Tylko Stefcia poczuwa się do obowiązku. No bo jakże to samotnego sąsiada w biedzie zostawić? Przecież  i on kilka razy jej pomógł po śmierci męża. A to pole zbronował, a to ziemniaki wykopał a to ogromnego buka z paryi dla niej wyciągnął. A że nieprzyjemny w obyciu? I cóż z tego?! Małoż to do czynienia miała z podobnym osobnikiem? Wszak jej mąż także do aniołów nie należał. Ciężki żywot miała z nim Stefcia. Jednak jej zdaniem obecna samotność jest o niebo od tamtego małżeńskiego piekiełka dotkliwsza…Dlatego kobiecina drepcze codziennie do unieruchomionego na łożu boleści sąsiada. O zdrowie zapyta. Chwilę przy nim posiedzi. Jakąś zupę doniesie, smalcem swojskim się podzieli, czy konfiturami z malin poczęstuje. I co najważniejsze, drób jego liczny nakarmi. I po to właśnie był jej konieczny ów przywieziony przez nas worek paszy. Mieszkająca na dnie głębokiej doliny Stefcia, dla siebie samej stara obywać się byle czym bo też niewielką ma rencinę i potrzeby na starość coraz mniejsze. Nie sposób jednak żywiny czymś przynajmniej raz dziennie nie nakarmić. Tym bardziej, że ponoć ostra zima idzie a wszelkie stworzenia boże czując to mocno jedzą teraz dwa razy więcej niż wprzódy…

   Zastajemy Stefcię krzątającą się po kuchni w towarzystwie swej młodszej siostry, mieszkanki miasta wojewódzkiego, co to na kilka dni w odwiedziny do niej wpadła. Obie dwoją się i troją przy kuchni. Wieszają na nitkach pokrojone w grube plasterki prawdziwki, kończą gotowanie rosołu i kompotu z rabarbaru, wałkują ciasto na makaron, dokładają drewienek do ognia, częstują herbatą, o wieści z naszego gospodarstwa dopytują…I choć słowa te i czynności zdają się całkiem zwyczajne dostrzegam jednak w ich spojrzeniach jakąś dziwną nerwowość, wyczuwam drzazgę, która spokoju nie daje. I rozumiem już, iż całe to intensywne działanie jest tylko przykrywką dla okrutnego smoka, co tylko się czai by z głębi poranionej duszy wychynąć.

   Wreszcie Stefcia przysiadła przy mnie na wysłużonej, kuchennej kanapie i ciężkie westchnienie wyrwało się raptem z jej piersi. A zaraz potem szloch, co długo powstrzymywany wybuchł ze zwielokrotnioną siłą i omalże jak wycie zabrzmiał. Siostra Stefci przycupnęła na maleńkim taboreciku przy piecu, jej ramiona ogarnął dygot a broda mocno zaczęła drżeć…

- Stefciu, Stefciu kochana! Co się dzieje? – pytam przepełniona lękiem i współczuciem. Spoglądam w stronę Cezarego, który zwykle tak pełen żartów zamilkł teraz zmieszany i bezradny. Nie widzieliśmy jeszcze naszej przyjaciółki w podobnym stanie. Wszak nawet żałoba po śmierci męża, choć pełna była smutku, samotności i bolesnego rozpamiętywania nie wywoływała u niej takich jak obecny paroksyzmów rozpaczy.

- Syneczek mój kochany wczoraj umarł… - wyjąkała kobiecina i ukrywszy twarz w dłoniach załkała rozpaczliwie.

- On od dawna na raka już chorował. Źle się już czuł na pogrzebie ojca, ale była jakaś nadzieja, Stefcia się tej nadziei za wszelką cenę trzymała i mówić o swoim zmartwieniu dlatego nikomu nie chciała, bo przecież kiedyś już jednego syna straciła. A teraz…Teraz już nie ma się czego trzymać – wychrypiała Wiesia, jej siostra i głośno wysiąkała nos a potem wstała i bez wcześniejszej werwy przemieszała bulgoczący apetycznie rosół.

   Tuliłam Stefcię i słowa nie umiałam wykrztusić. Jak tu znaleźć słowa pocieszenia w takiej chwili? Jak powiedzieć coś, co nie zabrzmi głupio i banalnie? Znikąd nadziei…Nie istnieje przecież żadna magiczna, żywa woda. I owoce kaliny też nie pomogą…Nie ma nic prócz okrutnych, nieodwołalnych faktów…  Coś tam w końcu zaczęłam szeptać, że rozumiem dobrze, co ona czuje, bo przecież sama też przed rokiem doznałam ogromnej utraty, że czas złagodzi  w końcu ten ból…Tak szeptałam, ale myślałam przy tym z goryczą, iż mijający czas wcale nie zesłał pocieszenia. Niewiele w mojej duszy zelżało. A zdaje się, iż tęsknota nawet przybrała na sile.  I ta bezradność, że już nigdy nie usłyszę ukochanego głosu, nie poczuję ciepłego dotyku i niepowtarzalnego, maminego zapachu…

   Stefcia oparła się mocno o mnie. Ja oparłam się o nią. Tkwiłyśmy tak splecione wspólnym przeżywaniem, jednocześnie bardzo sobie bliskie, ale i dalekie. Bo mimo wszystko każdy jest samotny w swym smutku, choćby był on bliźniaczo do cudzych smutków podobny. I każdy musi sobie jakoś sam dać sobie z nim radę, pozwolić mu się do końca wybrzmieć, choć czasem dobrze jest się wypłakać przy kimś bliskim, bólem swoim podzielić, lustro w czyichś oczach znajdując…

- A ja to bym chętnie tego waszego smakowitego rosołu spróbował, bom głodny niczym niedźwiedź na wiosnę! – ozwał się nagle sztucznie ożywionym głosem Cezary a ze zgromadzonych w pokoju kobiet jakby w jednej chwili opadł jakiś zły czar. Wiesia poderwała się z taboretu i szczodrze suszonego lubczyku do zupy dosypała. Stefcia pokuśtykała do sieni po cedzak do odcedzenia makaronu. A ja spojrzałam z wdzięcznością na męża…

 -  I tak to właśnie jest… - wzdychałam kilka dni potem gotując w sokowniku owoce kaliny i przelewając cierpliwie z niego sok do garnka stojącego na zlewie.

 -  Na szczęście zwyczajna materia życia zwycięża, przeważa, dalej się mimo wszystko plecie, choć wciąż coś się bezpowrotnie pruje i coraz więcej oczek brakuje w jej prostym wzorze…Smak życia to ten pyszny, choć podlany łzami swojski rosół z makaronem. To ten słodko-gorzki sok kalinowy. To uśmiech nawet wtedy, gdy w środku mocno coś boli. To przyjaciele, którzy są na każdą biedę i na każdą radość. To prawda o najzwyklejszej codzienności, z którą każdy musi się zmierzyć po swojemu i ocalić w niej dla siebie jakiś najdrobniejszy choćby sens…

   Nagle moje rozmyślania przy sokowniku przerwał dzwonek telefonu. Dzwoniła Stefcia z pytaniem jak zrobić sok z kaliny, bo bardzo jej ona w tym roku obrodziła a pamięta, że kiedyś dałam jej butelkę owego karminowego specyfiku i ogromnie jej on wówczas na kaszel pomógł. Zimą wszak takie domowe specyfiki bardzo się na wsi przydają. Zaskoczona niezwykłym zbiegiem okoliczności, czy też przejawem czarodziejskiej wręcz telepatii dotyczącej kaliny, ucieszona, że mogę się swą wiedzą podzielić,  z radością podałam jej przepis. Nie rozmawiałyśmy długo, ale wystarczyło by zauważyć, że Stefcia jest znacznie spokojniejsza niż ostatnio. Opowiadała o sąsiedzie, który już znacznie lepiej się czuje. Pytała o sprawy codzienne i błahe…Takie, które swoją zwyczajnością najlepiej ratują ducha przez bólem i rozpaczą, przed pytaniami o sens…

   Skończyłyśmy rozmowę a w mej duszy pojawiła się jakaś ulga, jakiś leciutki uśmiech zagościł na ustach. Tracąca powoli swój intensywnie czerwony kolor kalina pyrkotała monotonnie w sokowniku a jej walerianowy zapach ogarniał cały dom i zsyłał mi marzenie o długim, mocnym śnie. Tymczasem w ogrodzie, obsiadłszy kwitnące wspaniale fioletowe marcinki, roje kolorowych motyli ciesząc się życiem korzystały z ostatnich dni babiego lata...

…I jeszcze a propos tego sensu. Prowadzimy z mężem tego bloga od pięciu lat. Widać na nim jak zmienia się nasze życie, jak zmieniamy się my sami. Nieraz słowa płyną tu jak wartki potok. Chce się nam dzielić z Wami naszymi radościami i smutkami. Chce się nam płynąc w te internetowe głębie i szukać zwierciadła w Waszych oczach. A nieraz nurt zamiera, coś się zacina, chowamy się przed światem, oddajemy się zwykłemu życiu, sens pisania gdzieś umyka, czas nie chce być poganiany…

   Spoglądam na kartki z mojego ściennego kalendarza. Jaka myśl przewodnia  widnieje tam dzisiaj?

„Podzielone cierpienie w ogóle jest połową cierpienia, podzielona zaś radość jest radością podwójną” – Max Scheler.

  No tak…Po to ma się przyjaciół oraz bliskich aby dzielić się z nimi tym, co dla nas najważniejsze. Radością i troską, uśmiechem i łzą. Dzielić też wspólnie nieuniknioność przemijania i oswajać ją prozą oraz poezją codzienności…

    Serdecznie dziękujemy, że byliście z nami przez te pięć lat!♥

   I na koniec jeszcze przepiękna, znaleziona na YT piosenka o kalinie, która rosła w lesie, nad potokiem. Śpiewała mi ją kiedyś Mama. I ja ją sobie czasem w czasie naszych wędrówek nucę. Poniżej można tę pieśń usłyszeć w melodyjno-kresowym wykonaniu Marii Krupowies, folklorystki i  pieśniarki zwanej na Litwie "doktorką dusz".