niedziela, 17 września 2023

Bór bagienny…*

 


 

   Żył, był sobie na Pogórzu stary Bór bagienny, sosnowy przez ludzi prawie całkiem zapomniany. Kiedyś wprawdzie utworzono na jego terenie rezerwat przyrody, ale mało kto go odwiedzał. Turystów najbardziej odstraszały roje komarów – dzielnych, borowych strażników. Nie odpowiadały im też ścieżki schowane między zawieszonymi wszędzie niewidzialnymi choć gęstymi firanami pajęczyn, między chaszczami dorodnych pokrzyw, ogromnych skrzypów  bagiennych, łopianów i kolczastych zarośli jeżyn. Irytowali się, kiedy wkraczając na kląskające wilgocią łąki zauważali, że ich stopy zapadają się szybko a eleganckie buciki oblepia muł i wszechobecna rzęsa. Ilekroć krążyli po okolicy jacyś nieliczni śmiałkowie zawsze dało się słyszeć ich głośne utyskiwania a to na podmokłe, błotniste dróżki a to na podstępnie wystające tu i ówdzie z ziemi korzenie a to na dziwne, zupełnie niewytłumaczalne uczucie bycia obserwowanymi.



   Kto i dlaczego miałby ich tam obserwować?  Nikt przecież nie wierzył w takie naiwne bajki. A jednak ten i ów stale o tym wspominał, wciąż dziwne pogłoski rozpowiadał, straszył i odstraszał od odwiedzin Boru. Dlatego tylko prawdziwi zapaleńcy albo nieświadomi niczego turyści z rzadka decydowali się zanurzyć w te dziwne i odstręczające, bagienne ostępy. Krążyli po nich sami nie wiedząc po co?  Coś ciekawego znaleźć pewnie chcieli, jakąś atrakcję, która przykuje ich uwagę albo pozwoli zrobić wspaniałe zdjęcia i pochwalić się potem nimi przed znajomymi. Niczego takiego jednak nie dostrzegali albo też dostrzec nie potrafili. Szybko zatem zniechęceni, zapoceni i przez komary, gzy oraz kleszcze pokąsani wychodzili z lasu oddychając z wielką ulgą, że ta krótka wycieczka już za nimi, że bez wyrzutów sumienia mogą odhaczyć kolejny punkt na mapie. Potem wsiadali w swoje hałaśliwe samochody albo sadowili się na siodełkach rowerów i odjeżdżali byle dalej stąd.


  


   Bór cieszył się z tego, bo nie lubił być przez żadnych intruzów niepokojony. Zależało mu na bezczasie, ciszy, niezmienności. Na pełnej swobodzie wszystkich leśnych mieszkańców: żab, ropuch, traszek, jaszczurek, kaczek i kuropatw, żmij i zaskrońców, lisów, kun i saren…Na zgodnych z porami roku naturalnych przemianach przyrody, na bogactwie jej kolorów, zapachów, znaczeń. Tylko wtedy Bór czuł się bezpiecznie i błogo. Tylko wtedy oddychał pełną piersią. A gdy znowu wśród bagiennych drzew i krzewów zapanowywała zwyczajna, pełna dzikości i swobody codzienność uśmiechał się do siebie promiennie i szeptał, że zawsze właśnie tak być powinno…



   Tego pogodnego, wrześniowego popołudnia Bór spoglądał z nostalgią w niebo. Właśnie przelatywały nad nim ostatnie klucze dzikich gęsi. Żegnały się już z Pogórzem. Jakże szybko to wszystko się działo! Wszak dopiero co cieszył się ich przylotem, ich radosnym powitaniem. A teraz rozstawały się z tymi okolicami a w ich okrzykach słychać było nutkę żalu, ale i podekscytowanie tym, co czekało na nie gdzieś tam daleko! Tak daleko, że Bór nawet nie umiał sobie tego wyobrazić. Wszak nigdy nie ruszał się z miejsca i tyle wiedział o świecie, ile mu ptaki opowiedziały. O cudach, niezwykłych barwach i przestrzeniach ukrytych gdzieś za widnokręgiem. Tak naprawdę nigdy go nie ciągnęło, by zobaczyć te wszystkie wspaniałości na własne oczy, lecz mimo to czuł w sobie teraz niezrozumiałą tęsknotę a nawet cień smutku... Nie umiał go jednak ani nazwać ani oswoić.



   Szybko jednak otrząsnął się z tego dziwnego stanu, bowiem dostrzegł, że dwoje ludzi śmiało wkracza na jego teren.

 - I dobrze! – westchnął – Dzisiaj wyjątkowo jest mi na rękę ich wizyta. Przynajmniej nie będę rozmyślał o tym, o czym nie powinienem.

- Zobaczmy, kogóż to wiatr mi dzisiaj przywiał! Trzeba się będzie z nimi trochę zabawić! – zachichotał głośno i nieco złośliwie. A ta para ludzkich istot, która wchodziła właśnie w zarośniętą jeżynami ścieżkę odczuła jego śmiech jako złowieszcze skrzypienie starych sosen, osik i olch rozciągających ponad nimi swe żylaste ramiona.

- Żeby nam tylko nic na łeb nie zleciało! – zaniepokoił się mężczyzna i przyśpieszywszy kroku mocniej naciągnął czapkę na uszy.



- Pogoda się zmienia, to i wieje! – odparła kobieta i ciekawie uniosła głowę wpatrując się w głęboką zieleń sosnowych koron i widoczny między wyrazisty błękit nieba. Dostrzegła tam też kilka przebarwionych na pomarańczowo, żółto i czerwono listków. Niektóre z nich wirowały w powietrzu a potem leciały gdzieś hen, hen oddalając się i w końcu zupełnie znikając jej z oczu.  I choć widok ten był zachwycający, to poczuła w sercu jakiś smutek…



- Przemijanie… - szepnęła. A Bór słysząc jej szept z niezrozumiałym dla siebie upodobaniem powtórzył  kilkukrotnie: przemijanie, przemijanie, przemijanie… A była w tym szepcie łagodność, ale i bolesna tęsknota, pogodzenie i żal zarazem.



- Popatrz! Tu wygląda na to, iż ścieżki się rozchodzą. Możemy iść tam, w ten gąszcz, gdzie prowadzą nas znaki szlaku, ale możemy też chyba iść tutaj, w lewo. Coś tam lśni w oddali! – nagle towarzysz kobiety przystanął i odgarnąwszy na bok wielkie liście paproci ukazał nieużywaną od lat przez nikogo tajemniczą dróżkę.



- Idziemy! – szybko podjęła decyzję kobieta.

- Zawsze przecież możemy tu wrócić! – dodała odważnie.

   I powędrowali śmiało po mięciutkim poszyciu złożonym z sosnowych igieł, starych liści, kępek wrzosów, mchu, paproci i wonnych krzaczków bagna zwyczajnego. Niedawny poszum między drzewami ustał. Zrobiło się zupełnie cicho, spokojnie a nawet sennie. Nawet bzyczenie komarów ucichło.



   Bór tymczasem postanowił poddać próbie tych dwoje śmiałków. Nie chciał zrobić im żadnej krzywdy, ale po prostu zobaczyć, z kim ma do czynienia. Oto ukazał im w pobliżu widok na porośnięte rzęsą urokliwe rozlewisko. Intensywna, jaskrawa zieleń roślin pokrywająca powierzchnię wody sprawiała wrażenie wytrzymałej, twardej powierzchni. I aż kusiła by na nią wejść, by zajrzeć, co skrywa się za tajemniczą, porośniętą soczystą trawą wysepką. Jednak bezkarnie chodzić po niej mogły tylko ważki, muszki i motyle. Dla człowieka wkroczenie w głąb owej szmaragdowej krainy niechybnie skończyć by się mogło wciągnięciem w głębinę a nawet utonięciem. W dawnych czasach zdarzały się wszak w tych stronach dziwne zaginięcia. Ot, poszedł jeden z drugim torfu nakopać albo ryb nałowić i znikał na zawsze w szlamowatych odmętach tutejszych bagnisk…



- Uważaj! Zobacz, jak szybko można się tu zapaść! – mężczyzna ostrzegł kobietę, która ze swym aparatem fotograficznym odrobinę za daleko weszła między trawy, suche badyle i kaliny.

- Już, już się cofam!  - sapnęła tamta i z głośnym plaśnięciem wyciągnęła z moczarów obute w gumowce nogi.  



- Ale pięknie tu, prawda? – zapytała, gdy już bezpiecznie stali ramię w ramię i przyglądali się wodnym odbiciom brzóz wyrastających po drugiej stronie bajora. Pachniało sosnowymi igłami, grzybami, zbutwiałymi liśćmi, tatarakiem i bagienną wodą.

- Prawda! – odrzekł cicho jej towarzysz.





- Pewnie, że pięknie! – rzekł Bór - Wszak robię wszystko by było tu najlepiej, jak tylko się da. To dom dla tysięcy istnień. To mój osobny, szczęśliwy świat, który będzie trwał zawsze. Byleby nikt nie zakłócał jego spokoju…Byleby nikt nie chciał tu wprowadzać swoich praw i porządków! – Bór westchnąwszy głęboko bezradnie zapatrzył się w nieboskłon przeczuwając nieuchronne zmiany, które nadciągały z oddali. Zmiany, o których od dawna opowiadały mu ptaki, owady i inne leśne stworzenia. Przemiany, na które nie miał wpływu…



- Choć wiesz, pewnie nie powinienem ci tego mówić, ale mam nieokreślone uczucie, że ktoś na nas patrzy! – dodał po chwili zmienionym nieco głosem mężczyzna.

- Ja też czuję coś takiego, ale o dziwo, wcale się nie boję! Iw ogóle mam wrażenie, jakbyśmy nie byli tu naprawdę, ale jak gdyby ta wędrówka nam się tylko śniła– odparła kobieta i uważnie rozejrzała się dokoła. Las jak gdyby nigdy nic rósł wokół zielony i pełen życiodajnej wilgoci, bujny i wonny.



- Czy to sen, czy nie sen, ale zaczyna się chmurzyć! Wróćmy na szlak i przejdźmy go do końca, jeśli mamy zdążyć przed deszczem! – zarządził mężczyzna i już po chwili oboje wędrowali wytyczonym niegdyś oficjalnym szlakiem.  Obejrzeli kilka leśnych oczek wodnych, stawików i szmaragdowych bagnisk. Szli ostrożnie po chybotliwych, drewnianych mostkach, pod którymi rozciągały się niebezpieczne mokradła. Przekraczali zwalone, omszałe, stare drzewa i zapadliska ziemne, z których w dawnych czasach wydobywano torf.  Próbowali przepysznych, czarnych jeżyn. Rozcierali w palcach pachnące igiełki sosen i bagna zwyczajnego. Podziwiali wielkie, podmokłe łąki widoczne w oddali. Delikatnie gładzili dłońmi mięciutkie gęstwiny mchów albo szorstkich porostów. Przypatrywali się z podziwem tutejszym wielkim purchawkom. Wsłuchiwali się  w kojący szelest liści, w skrzypienie gałązek, w dalekie okrzyki bytujących tu ptaków. Z rozkoszą wciągali w płuca powietrze przesycone charakterystycznym aromatem szykujących się do jesiennego sezonu roślin. Śledzili przepływ obłoków na niebie i wpatrywali się w ich odbicia na wodzie. Przeczuwany dopiero co deszcz chyba się jednak rozmyślił i niebo znów się wypogodziło. A Bór trwał wokół nich życzliwie cichy, spokojny, zamyślony a może tylko senny…











- I niech tak właśnie będzie tu zawsze! Na pewno jeszcze kiedyś tu zajrzymy! – szepnęli ludzie na koniec swojej wędrówki patrząc z tęsknym uśmiechem za siebie. A potem zzuli gumowce i ubrawszy zwykłe buty turystyczne wsiedli do samochodu i pojechali dalej odkrywać kolejne niezwykłe miejsca Pogórza Dynowskiego…

 

*Powyższa opowieść dotyczy położonego w pobliżu Dubiecka rezerwatu „Broduszurki”.

 


P.S. W tym tygodniu czeka nas zmiana dostawcy Internetu. Gdybym długo nie odpisywała na komentarze, będzie to oznaczać, że mam problem z dostępem do sieci.

30 komentarzy:

  1. Tak czułam, że powinnam zajrzeć, bo coś miłego może czekać na mnie. Czułam jesienny oddech boru, kiedy wędrowałam razem z Wami po leśnych ścieżkach. Cudowne są leśne oczka wodne, podkręcone czerwienią. Kocham takie miejsca. Nie dziwię się, że Twoja wrażliwa dusza usłyszała i zobaczyła więcej niż inni. Zdjęcia są przepiękne, jeszcze lato, ale zmiana najpiękniejsza się szykuje. Dziękuję, że pokazałaś te cuda. Ściskam serdecznie już z domu. Maria💚

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Marylko! Cieszę się, że zajrzałaś tutaj i zostawiłaś tak serdeczny komentarz!:-)
      Tak, czuć juz w powietrzu i w nastroju jesień, choć w barwach roślin jest to jeszcze słabo widoczne. Jednak dni się skróciły, wieczory są chłodne a o porankach mnóstwo rosy osiada na trawie w ogrodzie i na łąkach. To są wyraźne zwiastuny jesieni.
      W tym rezerwacie "Broduszurki" oddalonym od nas o ok. 10 km byliśmy w przeszłosci już kilkukrotnie, ale pierwszy raz odwiedziliśmy go w przededniu jesieni. To moim zdaniem bardzo ciekawe i niezwykłe miejsce, choć mało znane i rzadko odwiedzane. Ale tak jest lepiej. Bagienny bór bardzo ceni sobie ciszę i oddalenie od cywilizacji...
      Pozdrawiam Cię gorąco Marylko i odpoczynku po powrocie z Twych wojaży życzę!:-)*

      Usuń
  2. Poczułam się jak w bajce dzięki Twojej opowieści, ale i jak w prawdziwym, dającym wytchnienie i spokój Lesie. Dziękuję za ten stworzony kawałek piękna. Ściskam i pozdrawiam. Ewa

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Dziękuję, Ewo! Zależało mi na tym by oddać nastrój tego niezwykłego miejsca, by opis tej wycieczki był nieco baśniowy...
      I ja pozdrawiam Cie serdecznie!:-)

      Usuń
  3. Jaka piękna dzikość. Tak zobaczyć i opisać to piękno może tylko ten kto nosi piękno w sobie.
    Moi rodzice nauczyli mnie widzieć i odczuwać piękno lasu, przyrody. Jej dzikość i kojący, niewzruszony spokój.
    Teraz mogę dostrzec ją w drzewach, krzewach, trawie porośniętej ziołami i kwiatami polnymi wokół mojego domu. W małym kawałku lasku za domem ujrzeć cały las i zachwycić się tym widokiem.
    Dookoła ludzie wpatrzeni jak zahipnotyzowani w ekrany swoich telefonów. Poruszają się po chodnikach, jadą w tramwajach, autobusach, w kolejkach do kasy w dyskontach, jak zombi ślepi i głusi. Zafascynowani obrazkami z życia innych, nie wiedzą co tracą we własnym życiu. Nieuważnie i bez zastanowienia czytają czyjeś teksty w necie i piszą komentarze , które czasem wprowadzają mnie w osłupienie, bo to "ni z gruszki ni z pietruszki" i często dotyczy innego przeczytanego wcześniej tekstu. A tych tekstów niektórzy czytają po kilkanaście, a może więcej. Przebodźcowani tak bardzo, że już jeden czy dwa blogi, vlogi nie wystarczą. Oj, ludzie, ludzie jak wiele tracicie z życia, z jego piękna . Szkoda...
    Piękny Twój tekst i zdjęcia Olu. Czytałam już parokrotnie i za każdym razem odnajduję coś nowego.
    Piękna nie da się "przelecieć" :)) Trzeba przystanąć, obejrzeć je ze wszystkich stron, smakować, starać się dojrzeć wielkość w najmniejszym ziarenku piasku, w kropli wody, w źdźble trawy:)

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Dzień dobry, Hanko w ten pogodny, wrześniowy poranek!:-)
      Są takie miejsca, takie chwile, gdy odczuwa sie w sercu pewien rodzaj wzruszenia, uczucia obcowania z czymś czarownym, unikalnym, mającym duszę. I tak własnie było ze mną w rezerwacie Broduszurki. Dlatego starałam podzielić się z czytelnikami tego bloga moimi odczuciami i wrażeniami. Nieuchwytnymi niczym nitki babiego lata...Bardzo sie cieszę, że Trafiłam do Twojego serca, Hanko, do Twojej wrażliwości.
      To prawda, co piszesz o współczesnych ludziach. Niewiele widzą poza swoim telefonem, komputerem, telewizorem. Stępiła sie w nich umiejetnosc czucia i rozumienia, odróżniania tego, co ważne i pozytywne od tego, co przelotne, pozorne, sztuczne...A teksty? Najlepiej by były króciutkie a do tego pełne sensacji. Ludzie tak szybko sie wszystkim nudzą. To smutne, że tak właśnie jest. Życie przelatuje, pory roku mijają a oni niczego nie zauważają. A gdy kiedyś sie spostrzegą, ile stracili, to okaże się, że nawet nie mają godnych pamiętania wspomnień, że nie maja czego opowiedzieć swoim dzieciom.
      A tymczasem opowieści toczą sie cały czas wokół nas. A baśnie się szemrzą w lasach, potokach, na łąkach i w parowach, w deszczu i w słońcu. Trzeba tylko oderwać sie od szumu medialnego, przystanać, rozglądnąć się uważnie, zajrzeć w swoje serce, w dawne sny i marzenia, we wspomnieniach bajek, które czytaliśmy w dzieciństwie albo które opowiadały nam mamy i babcie...
      Pozdrawiam Cię z ciepłym usmiechem, Hanko!:-)*

      Usuń
  4. Przepiękny rezerwat i wspaniała opowieść. Pozdrawiam Was serdecznie i przesyłam głaski dla piesków.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. To maleńki rezerwat, ale bardzo urokliwy i niezwykły. Do tego połozony blisko mnie(ok. 10 km).
      Cieszę się, że podoba Ci sie moja opowieść, Lenko.
      Pozdrawiam Cie serdecznie!:-)

      Usuń
  5. Zachwyciłaś mnie tą opowieścią. I tymi widokówkami. Kocham takie miejsca, dużo ich wyszukuję wokół swojego miasta, także na wakacjach jak jestem, zawsze zapuszczam się dalej, gdzieś w szuwary. A jestem jeszcze trochę na Mazurach.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. A mnie zachwycił ten bór, mimo, że byłam w nim już kilkukrotnie. Jednak za każdym razem jest nieco inny i odmienny panuje w nim nastrój. A na Mazurach nigdy nie byłam, lecz zdaje sobie sprawę, jak jest tam pięknie...

      Usuń
  6. Piękny, klimatyczny i zielony post. :)

    OdpowiedzUsuń
  7. Piękna baśń o przyrodzie...
    Umieli ludzie uszanować bór, to i on łaskawie ich potraktował :-)
    Szkoda, że nie wszyscy z szacunkiem podchodzą do przyrody, o ileż piękniejsze byłyby nasze lasy!
    jotka

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Dziękuję!:-)
      Ludzie rzadko odwiedzają to miejsce, ale dla boru to dobrze...

      Usuń
  8. skądś znam tę przemiłą Parę i cieplutko pozdrawiam:-)

    OdpowiedzUsuń
  9. Na początku myślałam, że ktoś zniszczył ten Bór, ale na szczęście nie. Niech więc trwa i zachwyca uważnych turystów :)

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. To opowieśc z pogodnym zakończeniem zakończeniem, choć jak pisałam Bór ma swoje troski!:-)

      Usuń
  10. Wielkie tam skarby macie na pogórzu. Bardzo tęsknie za takimi miejscami.
    Pozdrawiam i życzę miłego dnia!

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Tutejsze Pogórze jest mało znaną krainą. Turyści ciągną póki co w inne okolice. Tu zapuszczają sie z rzadka. I oby tak zostało!:-)

      Usuń
  11. Bór kojarzy mi się z Borami Tucholskimi, ale miło, że i na Pogórzu jest ta forma roślinności. Ciekawie było z Wami wędrować, chociaż w sposób wirtualny, jego ścieżkami. Pozdrawiam serdecznie

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Mnie też bór kojarzy sie z Borami Tucholskimi. Myslałam, że bory muszą byc ogromne a tymczasem ten jest malutki, wręcz niepozorny, ale unikalny. Lubie go odwiedzać o róznych porach roku, bo zawsze jest tam nieco inaczej.

      Usuń
  12. Jak tylko przeczytalam tytul to od razu mnie wszystko swedzialo:))) bo wiem, ze w takim borze na pewno komary zezarlyby mnie zywcem. Bylismy w okolicy zwanej Thousand Islands na rzece St. Lawrence ktora tworzy granice miedzy Kanada i USA i tak mnie strasznie komarzyska pogryzly, ze jeszcze teraz (tydzien pozniej) mam slady.
    Co moge powiedziec, kochaja mnie te krwiopijcy miloscia wierna i niezmienna przez cale zycie. Nie wazne czym bym sie nie spryskala, posmarowala czy tez chodzila w dlugich spodniach i rekawach i tak mnie gryza. Tak, tak nawet przez ubranie.
    Ale Wasza wycieczka bardzo mi sie podoba, taka klimatycznie romantyczna a opisana przez Ciebie jeszcze ma wiekszy urok. Zdjecia jak zawsze cudne.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Marylko! Mnie tez komary lubią, ale o dziwo tamtego dnia zostawiały mnie w spokoju, co samo w sobie uznałam za jakaś magię, czy też opiekę Boru!:-) Inna sprawa jest w moim ogrodzie wieczorami.Tutejsze komary są bezlitosne dla mnie!
      Cieszę się, że spodobała Ci sie nasza wycieczka!:-)

      Usuń
  13. Witaj kończącym się latem Olgo
    Tak, idzie jesień. Pięknie się ona zapowiada u Ciebie. Chętnie wybrałabym się na taki spacer w takim pięknym miejscu. Nie tylko wirtualnie. Cóż teraz nie mam innej możliwości.
    Pozdrawiam powiewem zaczynającej się jesieni

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Witaj w pierwszy dzień jesieni. Na razie u nas ciepło, ale bardzo sie chmurzy i ma padać. A na jutro zapowiadane są chłody. Widocznie jesień wzięła sobie do serca, że ma sie zacząć z przytupem!:-)
      Pozdrawiam Cię Ismeno!:-)

      Usuń
  14. Ależ przecudne uroczysko. Sama bym się chyba bała tak zapuszczać nawet z aparatem.
    Jak czytałam jakiś niepokój mnie ogarniał, że te zmiany dotknęły też takie dzikie miejsca. Ale na szczęście nie.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Krystynko! Ten maleńki rezerwat leży między polami uprawnymi i rozsianymi tu i ówdzie domami. Nie jest to wiec daleko od cywilizacji i ludzi. Dochodziły tam do nas niestety głośne dżwięki pracującego na polach traktora. Ale i tak było pięknie i urokliwie.

      Usuń

Serdecznie dziękujemy za Wasze opinie i refleksje!

Etykiety

Aborygeni afirmacja życia agrest apel apel o pomoc asymilacja Australia autoanaliza bajka bal ballada baśń Beksińscy Bieszczady blackout bliskość blog blogi bór cenzura Cesarzowa Ki Cezary chleb choroba ciastka czarny bez czas czerwiec człowieczeństwo człowiek czułość Dersu Uzała deszcz dieta dobro dom dorosłość drama drama koreańska drewno droga drzewa trawiaste Dubiecko Dwernik Kamień dwudziestolecie międzywojenne dystopia dzieciństwo dzikie bzy ekologia elektryczność erotyk eutanazja fajka fantazja film flash mob fotografie fotoreportaż glebogryzarka głodówka głód gospodarstwo goście góry Góry Flindersa grass tree grill grudzień grzyby Gwiazdka historia historie wędrujące horror humor humoreska idealizm ideologia II wojna światowa informacja inność inspiracja internet jabłka Jacuś Jacuś. gospodarstwo Jacuś. lato jajka Jane Eyre Jawornik Polski jesień jesień życia kalina Kanada kanały kangury kastracja kiełbasa klimat klimatyzm koala kobieta koguty kolędy komputer komunikacja konfitury konflikt koniec świata konkurs konstrukcja kosmos kot koziołek kozy Kraków Kresy kryminał kryzys książka kuchnia kulinaria kury kwiaty kwiecień las lato legenda lęk lipa lipiec lis listopad literatura los ludzie luty łąka maciejka macierzyństwo magia maj malarstwo maliny mantry marzenie maska metafora mgła miasteczko odnalezionych myśli Michael Jackson Mikołaj miłość Misia mit młodość moda mróz mróż muzyka muzyka filmowa nadzieja nalewki nałóg natura niebezpieczeństwo niezapominajki noc nowoczesność Nowy Rok obyczaje ocean odchudzanie odpowiedzialność odrodzenie ogrody ogród ojczyzna opowiadanie opowiastka opowieść Orzeszkowa osa Osiecka owoce pamięć pandemia Panna Róża park pasja patriotyzm pejzaż pierniki pies pieski pieśni pieśń piękno piosenka piosenki pisanie płot początek podróż poezja pogoda Pogórze Dynowskie polityka Polska pomidory pomysł poprawność polityczna porady postęp pożar praca prawda prezent protest protesty przedwiośnie przedzimie przemijanie Przemyśl przepis przetrwanie przetwory przeznaczenie przygoda przyjaźń przyroda psy psychologia ptaki radość recenzja refleksja relatywizm remont repatriacja reportaż rezerwat Riverland rodzina rok rośliny rower rozmowa rozrywka rozum rymowanka rzeka samotność San sarny sąsiedzi sens życia siano sierpień silna wola siła skróty słońce słowa słowa piosenki słowianie smutek solidarność South Australia spacer spiżarnia spokój spontaniczność spotkanie stado starość strych susza susza. upał szadź szczerość szczęście szerszeń śmiech śmierć śnieg świat święta świt tajemnica tekst piosenki teksty piosenek tęsknota tragikomedia trauma truskawki uczucia Ukraina upał urodziny uśmiech warzywnik wędrówka wędrówki węgiel wiatr wierność wiersz wierszyk wieś wigilia Wilsons Promontory wino wiosna wiosnaekologia wirus woda wojna wolność Wołyń wrażliwość wrotycz wrzesień wschód słońca wspomnienia wspomnienie współczesność Wszechświat wychowanie wycieczka wypadki wypalanie traw zabawa zabawa blogowa zachód słońca zapasy zaproszenie zbiory zdjęcia zdrowie zielarstwo zielononóżki zielononóżki kuropatwiane zima zioła zmiany zupa Zuzia zwierzęta zwyczaje żart życie życzenia Żydzi żywokost